Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) αναμφισβήτητα συμβάλλουν θετικά στην μείωση των αρνητικών επιπτώσεων της εξόρυξης και χρήσης ορυκτών πηγών ενέργειας. Ωστόσο θα πρέπει αυτές να αναπτύσσονται κατόπιν εμπεριστατωμένου ελέγχου και ορθολογικού σχεδιασμού, όπου θα ληφθούν υπόψη οι τοπικές συνθήκες, αλλά και το πόσες εγκαταστάσεις ΑΠΕ τελικά και συνδυαστικά αντέχει ο κάθε τόπος, καθώς μέχρι σήμερα δεν υπάρχει επίσημη και επιστημονικά τεκμηριωμένη φέρουσα ικανότητα για φωτοβολταϊκούς σταθμούς.
Δυστυχώς, το τελευταίο διάστημα παρατηρείται στην περιοχή μας, όπως και σε πολλές άλλες περιοχές της χώρας, κάτι που όσοι παρακολουθούσαν τις σχετικές εξελίξεις και τα νομοθετήματα, υποψιάζονταν από καιρό: Ότι δηλαδή, ενόψει της προώθησης των ΑΠΕ, παραμερίζονται και μπαίνουν στην τελευταία θέση προτεραιότητας οι αρχές αειφόρου ανάπτυξης, ορθολογικού σχεδιασμού και προστασίας του περιβάλλοντος αλλά και τα μακροπρόθεσμα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες.
Έχουν ήδη πραγματοποιηθεί και κατασκευαστεί πολλές εγκαταστάσεις ΑΠΕ στην περιοχή μας (κυρίως μόνο αιολικά πάρκα και φωτοβολταϊκοί (Φ/Β) σταθμοί), έχουν δοθεί πολλές άδειες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ενώ αρκετές εγκαταστάσεις βρίσκονται υπό αξιολόγηση από την ΡΑΕ, όπως ο καθένας μπορεί να διαπιστώσει εάν επισκεφτεί τον χάρτη της ΡΑΕ (https://geo.rae.gr/) (βλ. Εικόνα 1). Επόμενο βήμα είναι η περιβαλλοντική αδειοδότησή τους και έπειτα προφανώς η κατασκευή και ολοκλήρωσή τους. Συγκεκριμένα μάλιστα αυτήν την στιγμή, έχουν υποβληθεί Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και βρίσκονται υπό διαβούλευση για περιβαλλοντική αδειοδότηση 6 έργα Φ/Β (περιοχή Γαλατινής) συνολικής ισχύος 326,48 MW και 1 αιολικό πάρκο (περιοχή Εράτυρας – Ναμάτων) ισχύος 21,6 MW. Κάθε πολίτης μπορεί να εγγραφεί, να λάβει γνώση και να υποβάλει τις απόψεις του για αυτά και άλλα έργα, στο Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο του ΥΠΕΝ (https://eprm.ypen.gr/).
Εικόνα 1. Απόσπασμα του γεωπληροφοριακού χάρτη της ΡΑΕ (20/5/2021) (με μπλε τα Φ/Β με άδεια παραγωγής, με κόκκινο Φ/Β υπό αξιολόγηση, τρίγωνα οι ανεμογεννήτριες)
Επίσης, παρατηρώντας τον παραπάνω γεωπληροφοριακό χάρτη της ΡΑΕ της περιοχής (Εικόνα 1), διαπιστώνει κανείς ότι Φ/Β που έχουν λάβει άδεια παραγωγής, αν και αφορούν εκ των πραγμάτων μία μεγαλύτερη ενιαία έκταση, ωστόσο χωρίζονται σε μικρότερες εκτάσεις και έτσι αντιμετωπίζονται ως μικρότερα σε ισχύ και αντιμετωπίζονται ξεχωριστά κατά την διαδικασία αδειοδότησης.
Παρατηρώντας τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) των υπό διαβούλευση Φ/Β σταθμών, διαπιστώνει κανείς ότι οι μελετητές είναι της ίδιας εταιρίας, αλλά τα έργα είναι διαφορετικών φορέων - εταιριών. Συγκεκριμένα, η εταιρία KIEFER TEK είναι περιβαλλοντικός μελετητής για τα εξής Φ/Β μέχρι στιγμής, όπως και για το αιολικό που αναφέρθηκε παραπάνω:
1. ΦΣΠΗΕ 32,274 MW στη θέση Τσούκαρη 2 στη Γαλατινή με φορέα του έργου την εταιρία «ΕΝΚΟΝΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΜΙΚΕ»
2. ΦΣΠΗΕ 32,384 MW στη θέση «Μανδριά» Γαλατινής για την εταιρία PV SYSTEMS ΜΙΚΕ
3. Φ/Β σταθμός 27,654 MWp στη θέση «Κουφόπετρα» Γαλατινής για την εταιρία ECOSOLAR MIKE
4. Φ/Β σταθμός 143,638 MWp στη θέση «Μανδριά – Καραμούζη – Καστρέλλι» Γαλατινής για την εταιρία ECOSOLAR MIKE
5. ΦΣΠΗΕ 64,042 MW στη θέση «Κουφόπετρα» Γαλατινής για την εταιρία SMART ENERGY SOLUTIONS MIKE
6. ΦΣΠΗΕ 24,488 MW στη θέση «Μανδριά» Γαλατινής για την εταιρία ΣΚΟΥΝΤΕΡΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΙΚΕ
Ακόμη, ενώ απαιτείται η εξέταση των συνεργιστικών – αθροιστικών επιπτώσεων με άλλα όμοια έργα στην περιοχή, αυτές εξετάζονται επιφανειακά και κυρίως για την επίπτωση στους βοσκότοπους. Σύμφωνα με τις παραπάνω ΜΠΕ, η συνολική επιφάνεια που καταλαμβάνουν τα Φ/Β για τα οποία έχει εκδοθεί άδεια παραγωγής εντός της εν λόγω περιοχής Γαλατινής, σύμφωνα με τον γεωπληροφοριακό χάρτη της ΡΑΕ, ανέρχεται σε 12.772 στρέμματα, από τα οποία θα αποκλειστούν το 60% από την βόσκηση, δηλαδή θα δεσμευτούν τελικά 7.663 στρέμματα για Φ/Β. Η συνολική έκταση βοσκοτόπων σήμερα στην περιοχή, σύμφωνα με τις ΜΠΕ, ανέρχεται σε περίπου 30.000 στρέμματα και άρα τα διαθέσιμα για βόσκηση πλέον βοσκοτόπια θα αντιστοιχούν σε 22.337 στρέμματα. Έτσι, οι βοσκότοποι της παραπάνω ευρύτερης περιοχής, σύμφωνα με τους μελετητές, θα μειωθούν κατά περίπου 25%.
Συνεπώς κρίνεται απολύτως αναγκαίος ο καθορισμός ενός ανώτατου ποσοστού κάλυψης των βοσκότοπων από φωτοβολταϊκά, κατά το πρότυπο της γης υψηλής παραγωγικότητας, ώστε να μπει όριο στους σταθμούς που μπορούν να κατασκευασθούν, συνυπολογίζοντας μάλιστα και τις εκτάσεις των βοσκοτόπων που καταλαμβάνουν ήδη τα φωτοβολταϊκά συστήματα, τα οποία είτε βρίσκονται σε λειτουργία είτε έχουν λάβει δεσμευτική προσφορά σύνδεσης. Επιπρόσθετα για να λειτουργήσει και υπέρ των τοπικών κοινωνιών η ανάπτυξη των ΑΠΕ θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, οι επενδυτικές δυνατότητες των κατοίκων των προς εγκατάσταση περιοχών, καθώς επίσης και οι τεχνολογίες των ΑΠΕ, πέραν των ανεμογεννητριών και των φωτοβολταϊκών, που εξασφαλίζουν περισσότερες θέσεις εργασίας και εξυπηρετούν καλύτερα τους αναπτυξιακούς στόχους μιας περιοχής και τις ενεργειακές ανάγκες της (πχ ΣΗΘΥΑ σε θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις).
Απαιτείται λοιπόν, άμεσα ένα νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ, επιστημονικά τεκμηριωμένη αναλυτική μέθοδος υπολογισμού της φέρουσας ικανότητας για τα Φ/Β που εγκαθίστανται σε μια περιοχή, η ενίσχυση των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας έτσι ώστε να δοθούν, σε σχέση πάντοτε και με την μεταλιγνιτική εποχή, αναπτυξιακές δυνατότητες στους κατοίκους των περιοχών μας να συμμετέχουν στα έργα ΑΠΕ.
Δεν είμαστε ενάντια στην ανάπτυξη εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην περιοχή μας. Το αντίθετο μάλιστα: θέλουμε και υποστηρίζουμε την ανάπτυξη ΑΠΕ.
Όμως η ανάπτυξη αυτή θέλουμε και πρέπει να γίνεται με όρους προστασίας του μοναδικού φυσικού πλούτου της περιοχής μας, τήρηση των αδιαπραγμάτευτων συμφερόντων του πληθυσμού μας, τον ορθολογικό και επιστημονικά τεκμηριωμένο σχεδιασμό της χωροθέτησής τους και φυσικά όλα αυτά χωρίς καμία έκπτωση στους περιβαλλοντικούς όρους.
