Η μελισσοκομία θεωρείται ένας από τους πιο αναπτυσσόμενους κλάδους του αγροτικού τομέα στη χώρα μας. Το προϊόν των μελισσών, το μέλι, “κερδίζει” όλο και περισσότερο την προτίμηση των καταναλωτών καθώς είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και διαθέτει ευχάριστη γεύση. Το γεγονός αυτό δημιουργεί έντονο ενδιαφέρον για ενασχόληση με τη μελισσοκομία. Η ενασχόληση αυτή, επαγγελματική ή μη, πρέπει να γίνεται με όρεξη και αγάπη για τις μέλισσες, δίνοντας έμφαση στη φροντίδα τους και τη σωστή διαχείριση των μελισσοσμηνών.

Λόγω του σοβαρού κινδύνου που φέρει το τσίμπημα της μέλισσας σε άτομα που είναι αλλεργικά, ο εν δυνάμει μελισσοκόμος συνιστάται να κάνει τεστ σε έναν αλλεργιολόγο. Η ατομική ασφάλεια και η υγεία είναι πρωτίστης σημασίας. Εφόσον εξακριβωθεί ότι δεν υπάρχει κίνδυνος, πρώτο μέλημα ενός νέου μελισσοκόμου είναι η αγορά των μελισσοσμηνών και του κατάλληλου εξοπλισμού. Μία έρευνα αγοράς στην τοπική κοινωνία μπορεί να βοηθήσει στην εύρεση των κατάλληλων μελισσοσμηνών.

Οι περισσότεροι νέοι μελισσοκόμοι τα αγοράζουν από επαγγελματίες που διατηρούν και συντηρούν πολλά μελίσσια, παράγουν από όλα τα προϊόντα της κυψέλης και έχουν τις απαραίτητες μελισσοκομικές γνώσεις. Τέλος, η εύρεση του κατάλληλου μέρους για τη τοποθέτηση των κυψελών είναι σημαντική, καθώς η μετακίνησή τους είναι αρκετά δύσκολη.

Εξοπλισμός

Ο εξοπλισμός του νέου μελισσοκόμου (επαγγελματίας και μη) περιλαμβάνει τα εξής:

• Καπνιστήρι.
• Μάσκα με ειδικό τούλι (συνήθως μαύρο).
• Ξέστρο (ειδικό εργαλείο).
• Ολόσωμη στολή και γάντια για προστασία ολόκληρου του σώματος από τα τσιμπήματα.
• Βούρτσα (ειδική για μέλισσες).

Τρόπος παραγωγής και συλλογής μελιού

Οι μέλισσες ζουν σε μεγάλες οικογένειες με σαφή οργάνωση και καταμερισμό εργασιών. Παράγουν μέλι εδώ και εκατομμύρια χρόνια, καθώς αποτελεί τη βασική τροφή τους. Οι εργάτριες μέλισσες εξειδικεύονται στη συλλογή αγαθών (νεκταροσυλλέκτριες, γυρεοσυλλέκτριες).

Οι συλλέκτριες αφού συλλέξουν ικανοποιητική ποσότητα νέκταρ από τα λουλούδια που επισκέφτηκαν, το αποθηκεύουν στο μελοσακό τους και επιστρέφουν στην κυψέλη. Εκεί τις περιμένουν άλλες μέλισσες, οι οποίες με τη σειρά τους παραλαμβάνουν το νέκταρ για να το επεξεργαστούν. Έπειτα, οι συλλέκτριες αποχωρούν ξανά για να συνεχίσουν τη διαδικασία. Στην κυψέλη οι οικιακές μέλισσες επεξεργάζονται το νέκταρ, το μετατρέπουν σε μέλι και το αποθηκεύουν στα κελιά της κηρήθρας.

Ο καλύτερος χρόνος για συγκομιδή (τρύγος) είναι πριν το τέλος της μελιτοφορίας (συνήθως τους καλοκαιρινούς μήνες). Η συγκομιδή του μελιού μπορεί να γίνει με δύο τρόπους. Με συγκομιδή του μελιού της κηρήθρας ή εξαγωγή του μελιού με μελιτοεξαγωγείς.

Συγκομιδή του μελιού της κηρήθρας

Ο μελισσοκόμος, χρησιμοποιώντας ένα μαχαίρι, κόβει ανά κομμάτια ή ολόκληρη την κηρήθρα, που είναι γεμάτη μέλι. Η κηρήθρα μπορεί να καταναλωθεί νωπή και είναι αρκετά νόστιμη με πολλά θρεπτικά συστατικά. Ο τρόπος αυτός απαιτεί εμπειρία και ειδική διαχείριση.

Εξαγωγή του μελιού

Πρόκειται για μια διαδικασία κατά την οποία συγκομίζουμε το μέλι από κηρήθρες σφραγισμένες με ώριμο μέλι. Ένας τρόπος αφαίρεσης των κηρηθρών από τις κυψέλες και απομάκρυνση των μελισσών, είναι το τίναγμα του πλαισίου μέσα στην κυψέλη. Ο μελισσοκόμος θα πρέπει πρώτα να έχει καπνίσει το μελίσσι, ώστε να απομακρυνθούν οι μέλισσες. Επίσης, η αφαίρεση των πλαισίων θα πρέπει να γίνεται με προσεκτικό και ήρεμο τρόπο, για την αποφυγή της αναστάτωσης των μελισσών, που τις καθιστά άκρως επιθετικές.

Εφόσον αφαιρεθεί το πλαίσιο (με τις απαραίτητες προφυλάξεις), ο μελισσοκόμος παίρνει τις κυψέλες και με ένα ειδικό εργαλείο (μαχαίρι, μηχάνημα απολέπισης ή πιρούνι), απομακρύνει το βουλοκέρι για να μπορέσει να παραλάβει το μέλι. Στη συνέχεια τοποθετεί τις κυψέλες στο μελιτοεξαγωγέα. Πρόκειται για ένα κυλινδρικό μηχάνημα, το οποίο εξάγει το μέλι από τις κηρήθρες χωρίς να τις καταστρέφει. Τα πλαίσια με τις κηρήθρες τοποθετούνται σε ειδικές θέσεις και περιστρέφονται. Κατά την περιστροφή, το μέλι εξάγεται στα τοιχώματα του κάδου και συσσωρεύεται στον πυθμένα του, όπου στη συνέχεια μία βάνα το διοχετεύει σε φίλτρα ή δοχεία. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, το μέλι είναι πλέον έτοιμο για κατανάλωση.